Feed Planet Dergisi Sayı 15 Kasım-Aralık 2018

ARTICLE • MAKALE 51 FEED PLANET / NOVEMBER-DECEMBER 2018 • KASIM-ARALIK 2018 Bu hastalık onuncu yüzyılda Avrupa’nın pek çok bölge- sinde bir salgına dönüştü. Bazı küflerin ürettiği ergot al- kaloidler gibi toksik sekonder metabolitler 'mikotoksinler' olarak tanımlanırken bunun neden oldukları hastalıklar 'mikotoksikozlar' olarak adlandırılır. Mikotoksinler çok çeşitli gıda ve yemlerde ortaya çıkar ve çeşitli insan ve hayvan hastalıklarında rol oynar (Coker, 1997). Mikotoksinlere maruz kalmak ölümden, merkezi sinir, kardiyovasküler ve pulmoner sistemlere ve sindirim sistemine zarar verici etkilere kadar akut ve kronik toksisi- teler üretebilir. Mikotoksinler ayrıca kanserojen, mutajenik, teratojenik ve immünsüpresif olabilir. Bazı mikotoksinlerin bağışıklık sisteminin tepki vermesini riske sokma yeteneği ve bunun sonucu olarak, vücudun bulaşıcı hastalığa karşı direncinin azalması, günümüzde özellikle gelişmekte olan ülkelerde, mikotoksinlerin en önemli etkisi olarak kabul edilmektedir. Bir mahsulün durumu, ürün, makro ve mikro çevre ve çeşitli biyolojik, kimyasal, fiziksel ve sosyoekonomik faktörler arasında çok sayıda etkileşimi içeren karmaşık bir ortam tarafından belirlenir. Herhangi bir süreç içinde meydana gelen bir değişiklik, diğer süreçlerin birinde ya da daha fazlasında değişime yol açacaktır. Böcek zararını kontrol ve/veya üretimi arttırmak için hasattan önce atılan adımlar (ör. çeşitlerin seçimi, hasat zamanlaması) ürünün hasat sonrası kalitesi üzerinde önemli bir etkisi olabilir. Örneğin, melez beyaz mısır, geleneksel çeşitlerden çok daha yüksek verime sahip olmasına karşın zayıf depola- ma karakterine sahiptir. Bir ekosistemde öncelikle biyo-bozulmaya (küf gelişimi dâhil) katkıda bulunan faktörler nem, sıcaklık ve bitki za- rarlılarıdır. Küfler geniş bir sıcaklık yelpazesinde büyüyebi- lir ve genel olarak, küf oluşumu oranı sıcaklığın ve mevcut suyun düşmesi ile düşecektir. Tahıllarda, küfler taneler arasındaki su buharını kulla- nır; bunun konsantrasyonu, tahıl içindeki serbest su (tahıl nem içeriği) ile tane parçacığının hemen etrafındaki buhar durumundaki su arasındaki denge ile belirlenir. Taneler arası su konsantrasyonu ya denge bağıl nem (ERH,%) ya da su aktivitesi (aw) cinsinden tanımlanır. İkincisi, tahılda- ki suyun buhar basıncının, aynı sıcaklık ve basınçtaki saf suya oranını tanımlarken ERH de yüzde olarak ifade edi- len su aktivitesine eşdeğerdir. Belirli bir nem içeriği için, farklı tahıllar çeşitli su aktiviteleri sağlar ve sonuç olarak farklı oranlar ve küf büyümesinin türünü destekler. Küf bü- yümesi için gerekli olan tipik su aktiviteleri, su aktivitesinin ve küf büyümesi eğilimlerinin sıcaklıkla arttığı 0.70 ila 0.99 arasında değişir. Örneğin, mısır, bir yıl boyunca yüzde 15 nem seviyesinde ve 15 derecelik bir sıcaklıkta nispeten güvenli bir şekilde saklanmasına karşın 30 derecede de- reached epidemic proportions in many parts of Europe in the tenth century. Toxic secondary metabolites, such as the ergot alkaloids which are produced by certain moulds, are described as 'mycotoxins', and the diseases they cause are called 'mycotoxicoses'. Mycotoxins occur in a wide variety of foods and feeds and have been implicated (Coker, 1997) in a range of hu- man and animal diseases. Exposure to mycotoxins can produce both acute and chronic toxicities ranging from death to deleterious effects upon the central nervous, cardiovascular and pulmonary systems, and upon the alimentary tract. Mycotoxins may also be carcinogenic, mutagenic, teratogenic and immunosuppressive. The ability of some mycotoxins to compromise the immune response and, consequently, to reduce resistance to in- fectious disease is now widely considered to be the most important effect of mycotoxins, particularly in developing countries. The condition of a crop is determined by a complex milieu involving a multitude of interactions between the crop, the macro- and micro-environment and a variety of biological, chemical, physical and socio-economic fac- tors. A change within any one process will invariably bring about changes in one or more of the other processes. Action taken before harvest to control pest damage and/ or increase production (e.g. selection of varieties, timing of harvest) can have a significant impact on the post-har- vest quality of the crop. Hybrid white maize, for example, has much higher yields than traditional varieties but has poor on-farm storage characteristics. The factors which primarily contribute to bioteriora- tion (including mould growth) within an ecosystem, are moisture, temperature and pests. Moulds can grow over a wide range of temperatures and, in general, the rate of mould growth will decrease with decreasing temperature and available water. In grains, moulds utilise intergranular water vapour, the concentration of which is determined by the state of the equilibrium between free water within the grain (the grain moisture content) and water in the vapour phase immediately surrounding the granular par- ticle. The intergranular water concentration is described either in terms of the equilibrium relative humidity (ERH, %) or water activity (aw). The latter describes the ratio of the vapour pressure of water in the grain to that of pure water at the same temperature and pressure, whilst the ERH is equivalent to the water activity expressed as a percentage. For a given moisture content, different grains afford a variety of water activities and, consequently, support differing rates and type of mould growth. Typi- cal water activities which are necessary for mould growth range from 0.70 to 0.99, where the water activity, and the