Feed Planet Magazine Issue-Sayı: 24 May/June - Mayıs/Haziran 2020

84 MARKET ANALYSIS • PİYASA ANALİZİ FEED PLANET / MAY-JUNE 2020 • MAYIS-HAZİRAN 2020 Küspeler karma yem yapımının vazgeçilmez unsurlarından olup, yem karışımlarının, yemi enerji bakımından zenginleştirme ve özellikle de pelet yem üretiminde hem miktar, hem de kalite yönün- den (ağırlıklı protein kaynağı) zenginleştirmek ama- cıyla kullanılmaktadır. Dünya üzerinde genel olarak yağlı tohumların yağı alındıktan sonra, proteince zengin ürün olan küspeyi elde etmek için üç yöntem ile işleme ya- pılır. • 1. Hidrolik pres yöntemi (adi pres yöntemi) • 2. Devamlı pres yöntemi (ekspeller yöntemi) • 3. Solvent ekstraksiyon yöntemidir. Hidrolik pres yöntemi fazla iş gücü gerektirmek- te, yağın tamamına yakını alınamamaktadır. Bu sebeple çok efektif kullanılan bir yöntem değildir. Devamlı Pres Yönteminde hammadde sırasıyla; temizleme, kırma, kurutma (8 dakikada, nem ora- nı %2’ye azaltılır) daha sonra (ısı 30°C’den 130°C yükselir) buharlı ekspeller yumuşatma kabında 130°C’de 10-15 dakika yumuşaması sağlanır. Ekspeller varili yani burgulu pres işlemi ile helezonik döndürme ve basınç ile 140-150°C’lik ısıya maruz kalarak yağ ayrılır. Elde edilen küspe kalıpları soğutma ve son olarak öğütmeden geçi- rilir. (%4-5 yağ ile) Solvent Ekstraksiyon Yöntemiyle yağ alımı; Yağı %15’in üze- rinde yağ içeren yağlı tohumlarda örneğin ayçiçeğinde; evvela ön presleme uygulanır, sonra yağ miktarı %10-12’ye düşü- rülür, solvent ekstraksiyonuna tabi tutulur (Pre-pres solvent ekst). Hammadde sırasıyla temizleme, kırma, öğütme, ısıtma (60°C’de 10 dakika), ezme silindirleri ile tabakalar haline getirme, 45°C’ye kadar soğutma, ekstraksiyon kulelerinde yağ çözücü- lerle ekstrakte edilme, 97°C’de 10 dakika ısıtma (çözücü ayrılır), 104°C’de 90 dakika kavurma, sonra tekrar soğutma (10-20 dakikada 104°C’den 38°C’ye), işlemlerine tabi tutulur ve süreç öğütme ile son bulur. Genel olarak küspelerin farklı üretim prosesleri, içeriğindeki yağ miktarlarını değiştirebilmektedir. Dolayısıyla küspenin besle- yici değerini etkileyen faktörleri söylememiz gerekirse; üretimi es- nasındaki sıcaklık yükseldikçe, amino asitlerin parçalanmaları da yüksek oranda olmaktadır. Proteinlerin değerlendirilme derecesi de haliyle düşecektir. Bir başka deyişle ısıtma süresi uzadıkça protein kaybı söz konusu olacaktır. Hayvan besleme açısından küspede kalan yağ, enerji kaynağı – yağın fazlası, oksidasyona ve acılaşmaya neden olabilmektedir. Acılaşmış yağ da zehirli etki yaratır. A, D, E vitaminleri ile biotinin parçalanmasına yol açar. Linoleik asit oksitlendiğinden – doymamış yağ asitleri eksiklikleri riching feed in terms of energy and especially in terms of quantity and quality (mainly as a protein source) in pellet feed production. After the oil of the oil meal is extracted generally degreased in the world, there are three methods of processing for obtaining oil meals that are rich in protein, which are: • 1. Hydraulic press (ordinary press method) • 2. Continuous press (Expeller method), and • 3. Solvent extraction method. The hydraulic press method requires much workforce and all of the oil cannot be obtained. For this reason, it is not a very effective method. In the Continuous Press Method, the raw material is cleaned, crushed, dried (the humidity is reduced to 2% in 8 minutes) re- spectively and then (the temperature rises from 30°C to 130°C) is softened for 10-15 minutes at 130°C in the steam expeller softening container. The oil is separated by exposure to 140- 150°C heat by spiral rotation and pressure with the expeller bar- rel, that is, through screw pressing process. The oil meal molds obtained are cooled and ground as the last process (with 4-5% oil). Getting the oil with solvent extraction method: For oilseeds containing more than 15% oil, for example sunflower, first pre- pressing is applied, the amount of oil is reduced to 10-12% and then solvent extraction (Pre-press solvent extract) is implement-