Feed Planet Magazine Issue-Sayı: 29 March/April - Mart/Nisan 2021

63 ARTICLE • MAKALE FEED PLANET / MARCH - APRIL 2021 • MART - NİSAN 2021 Amerikan Ulu- sal Yangın Ön- leme standardının tanımına göre; Partikül boyu- tuna ve şekline bakılmaksızın, ha- vada veya herhangi bir okside edici or- tamda asılı vaziyette bulunan ve parlama veya patlama tehlikesi taşıyan yanıcı katı her tür toz partikül atlayıcı toz olarak kabul edilir. Tozlanma, tozun havada asılı bulutlar oluşturma ve havada kalma eğilimidir [1]. Tozluluk, aynı zamanda solunabilir fraksiyonu belirlemek ve sağlık risklerini değerlendirmek için kullanılan bir terimdir. Özel- likle toz oluşturabilen bileşenlerin işlendiği işletmelerde taşıma, boşaltma, doldurma, tartma gibi işlemler sırasında ortaya çıkabilir. Yaklaşık 130 yıl önce Holtzwart ve VonMeyer (1891), patlayıcı toz bulutlarının endüktif elektrik kıvılcımlarıyla tutuşabileceğini deneysel olarak kanıtlanmıştır [2].Toz patlamalarının oluşabilmesi için metreküp veya bulut başına 10 ve 1000 gram toz yoğunluğunun yeterli olduğu rapor edilmiştir [3]. Gıda sektöründeki başlıca patlayıcı tozlar; Şeker Tozu, un, nişasta, süt tozu, kakao, hazır kahve tozları, baharat tozları, krema tozu örnek olarak verilebilir. Toz, genel olarak havada asılı kalabilen ve şartlara bağlı olarak çökebilen parçacıklar olarak tanımlanmaktadır. Boyutu 0,1 mikron ve daha küçük çaplı partiküllerin havada asılı kaldığı, 0,1-10 mikron büyüklüğündeki parçacıkların ise durgun havada asılı kalamadıkları rapor edilmiştir [4].Dur- gun hava ortamının ancak depo ve silo gibi hava sirküla- syonunun kısıtlı olduğu durumlarda ortaya çıkabileceği dikkate alınmalıdır. Katı maddelerden ortaya çıkan çeşitli vasıflardaki lifler, kırpıntılar ya da to- zlar patlayıcı ortam oluşturabilmektedir [5]. Büyüklüğü kab- aca 500 μm altında olan ve havada be- lirli bir zaman askıda kalabilen katı mad- deler de toz kabul edilmektedirler [5]. Yanıcı malzemel- erin havada yanıcı bulut oluşturması ve According to the definition of the American National Fire Protection Association stan- dard; Regardless of particle size and shape, flammable solids suspended in the air or in any oxidizing environ- ment and carrying the danger of ignition or explosion is considered as explosive dust. Dusting is the tendency of dust to form suspended clouds and hung in the air. [1]. Dustiness is also a term used to determine the respirable fraction and assess health risks. It may occur during oper- ations such as transport, unloading, filling, weighing, es- pecially in enterprises where dust-forming components are processed. About 130 years ago, Holtzwart and VonMeyer (1891) experimentally proved that explosive dust clouds can be ignited by inductive electric sparks. [2]. It has been reported that a dust density of 10 and 1000 grams per cubic meter or cloud is sufficient for dust explosions to occur. [3]. Major explosive dusts in the food industry can be listed as sugar dust, flour, starch, milk powder, cocoa, instant coffee dusts, spice dusts, and custard dust. Dust is generally defined as particles that can hang in the air and sink depending on the conditions. It has been reported that particles with a size of 0.1 micron and smaller hang in the air, while particles with a size of 0.1- 10 microns cannot hang in the air. [4]. It should be taken into account that the stagnant air environment can only occur in situations where air circulation is limited, such as in warehouses and silos. Fibers, snips or dusts of vari- ous characteristics stemming from solids can create an explosive at- mosphere. [5]. Sol- ids with a size of roughly less than 500 μm and that can hang in the air for a certain time are also consid- ered dust. [5]. It is known that the intensity of the 3 ms 6 ms 10 ms 10 ms Figure – 1 Flame propagation speed in dust explosion [15] Şekil – 1 Toz patlamasında alevin yayılma hızı [15] Figure – 2: Primary and secondary explosion [16] Şekil – 2: Birincil ve ikincil patlama [16]