Feed Planet Magazine Issue-Sayı: 43 October-Ekim 2022

72 ARTICLE • MAKALE FEED PLANET / OCTOBER 2022 • EKİM 2022 Dust explosions are one of the lesser-known industrial acci- dents when considering industrial explosions. Ignitability and explosibility parameters of grain and cereal dusts are some- times not well understood by the operators of such plants. However, dust explosions often occur in the grain handling facilities due to large amounts of combustible dust formed during operations. In general, if a solid material is combus- tible, then in its dust form (particle size < 500 microns), it can become explosible if certain conditions are met. In the feed and grain industry, most of the material used throughout the processes are combustible organic material. Thus, use of ex- plosion and prevention methods would help to minimize such risks while providing a safer work environment. Mitigation of Dust Explosion Risks at Feed and Grain Handling Operations Tahıl ve Yem İşletmelerinin Toz Patlaması Risklerine Karşı Korunması Toz patlamaları, endüstriyel kazarlar içinde daha az tanınanlar- dandır. BAzı durumlarda tahıl ve yem işletmelerinde çalışanların teisiste kullanılan veya oluşan tozların alevlenme hassasiyeti ve şiddeti hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkları anlaşılmaktadır. Bu tesislerde proseslerde yüksek miktarda yanıcı tozlar oluşabilmek- tedir. Genel bir tabi rile eğer bir katı malzeme yanıcı ise, toz halinde bulunduğu durumlarda (parçacık büyüklüğü 500 mikron altında) bu malzeme, bazı belirli şartlar altında, toz patlaması riskleri yarata- bilir. Tahıl ve tem sektöründe kullanılan malzemelerin bir çoğu ya- nıcı organik malzemelerdir. Dolayısıyla potansiyel risklere karşı bu tesislerde toz patlamalrına karşı engelleyici ve önleyici risk azaltıcı önlemler uygulanması gerekecektir. TOZ PATLAMASI NEDİR? Toz patlaması oluşabilmesi için yandaki 5 şartın bir arada oluş- ması gereklidir: 1) yeteri miktarda toz halinde malzeme, 2) Bu ya- nıcı toz malzemenin havada dağılmış ve asılı olduğu bir durum, 3) kapalı bir ekipman veya ortam (tozun içinde havada asılı kaldığı ortam), 4) Tozu alevlendirecek nitelikte bir alev kaynağı, 5) Oksijen kaynağı (hava). Bu şartların bir arada oluşması ile toz patlaması son derece hızlı bir şekilde oluşarak ekipmana ve etrafa zarar ve- recektir. Tipik olarak toz patlaması öncelikle bir ekipman içerisin- de başlar, ve bağlantılı boru hatlarından veya açıklıklardan hızlıca ilerleyerek, başlantılı ekipman veya ortamda da ikincil toz patla- maları yaratması beklenir. İkincil patlamaların zarar etkisi, birincil patlamaların kat kat üzerinde olması beklenir. İşletme sahiplerinin tesislerinin korunmasını sağlarken bu durumları dikkatli değerlen- dirmesi gereklidir. Emre Ergün, IEP Technologies Türkiye GM Picture 1 – Consequence of a grain silo dust explosion Foto 1– Tahıl silosu patlamasının etkilerini gösteren fotoğraf.