Feed Planet Eylül - September 2023

FEED PLANET • SEPTEMBER - EYLÜL 2023 44 When all five of these elements are present, then a dust explosion would occur. In many cases, an explosion starts inside process equipment, then quickly propagates to in- terconnected vessels or to the production area via con- veyors, process openings or connecting pipes creating much more damaging secondary explosions. As the recent events suggest, grain terminal operators and would need to take sufficient measures to minimize explosion risks at their grain handling operations. WHAT TYPES OF MATERIALS ARE SUSCEPTIBLE TO GRAIN DUST EXPLOSIONS? Grain is a combustible material thus its dust becomes an explosible dust. Particle size and moisture content are ma- jor determinants of the explosion severity of such dust. As the moisture content and particle size get smaller, the igni- tibility of the dust becomes easier, thus increasing the dust explosion risk. Some of the common grain dust explosibility values are provided as a reference below, however, it is re- commended to have such values determined via standard testing methods . A grain dust explosion can reach up to 8 bar which is 10 -15 times higher than the typical mechanical resistance of most process equipment thus explosion protection met- hods are often used to limit damage to grain handling equ- ipment from dust explosions. WHAT ARE THE MOST THE PROBABLE IGNITION SOURCES FOR GRAIN DUST EXPLOSIONS? According to EN1127-1, there are potentially 14 different ignition sources in an industrial process. It is crucial for plant operators to conduct ignition source assessments to ensu- re they are either not present or there are measures taken Bu şartların bir arada oluşması ile toz patlaması son dere- ce hızlı bir şekilde oluşarak ekipmana ve etrafa zarar vere- cektir. Tipik olarak toz patlaması öncelikle bir ekipman içe- risinde başlar, ve bağlantılı boru hatlarından veya transfer şutlarından hızla ilerleyerek, bağlantılı ekipmanlarda veya ortamda ikincil toz patlamaları yaratması beklenir. İkincil pat- lamaların zararlı etkisi, birincil patlamaların kat kat üzerinde olması beklenir. Yaşanan bu son olaylara bakıldığında, tahıl işletme sahiplerinin tesislerinde oluşması olası toz patlama- larına karşı yeterli miktarda koruyucu önlemler alması ge- rekliliği ortaya çıkmaktadır. HANGI MALZEMELER TOZ PATLAMASI RISKI TAŞIR? Tahıl tesislerinde kullanılan bir çok malzeme yanıcıdır. Üretim esnasında proseslerde oluşacak bu tozların bulutları (havada asılı/uçuşur halde olduğu zamanlarda) toz patlama- sı riskleri yaratacaktır. Tozun parçacık büyüklüğü ve rutubet oranı alevlenebilirliğini önemli ölçüde etkilyecektir. Tozun rutubet oranı ve parçacık büyüklüğü azaldıkça, toz patlama hassasiyeti aracaktır ve daha kolay toz patamaları oluştura- caktır. Tahıl sektöründe genellikle kullanılan tahıl tozlarının değerleri aşağıda referans amaçlı paylaşılmıştır. 5. İşletmede oluşacak bir toz patlaması durumunda, ekip- man içerisinde ani olarak 8 bar basınç oluşacaktır. Bu değer, tipik proses ekipmanlarının mekanik dayanımlarının 10-15 kat üzerinde bir basınç değeridir. Dolayısıyla toz patlamala- rının zarar etkisi çok büyüktür. TAHIL TOZU PATLAMALARINA SEBEP OLAN TUTUŞTURMA KAYNAKLARI NELERDIR? EN1127-1 standardına göre, endüstride 14 farklı tutuştur- ma kaynağının oluşması mümkündür. İşletmelerin periyodik olarak alev kaynakları risk değerlendirmesi yaparak han- COVER STORY • KAPAK DOSYASI Material Auto ignition Temp., AIT [oC] Min Ignition Energy, MIE [mJ] Min Explosible Dust Cloud Conc., MEC [g/m3] Max Explosion Pressure, Pmax [bar] Kst [bar.m/s] Dust Class Malt 420 - 60 7.5 170 I Corn 400 40 45 6.6 137 I Grain, mixed 430 30 55 7.9 126 I Rice 440 40 45 6.4 82 I Wheat 480 60 55 7.1 82 I Table 1: Reference explosibility and ignitability values for various grain dusts. Values taken from NFPA 61 and 68. These values are for indicative purposes only. The actual values would change with the chemistry, mois- ture content and particle size of the material thus needs to be tested. Tablo 1: Tahıl tozları patlayabilirlik değerleri. Bu değerler NFPA 61 ve 68 standartlarından alınmıştır. Fikir ver- mek amaçlı verilmiştir. Tesise özel değerlerin standart test metotlarına göre belirlenmesi önerilir.