Feed Planet 78 - September 2025

FEED PLANET • SEPTEMBER - EYLÜL 2025 32 Türkiye Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD), yayımladığı iki ayrı raporla şap hastalığına karşı mevcut önlemlerin yetersiz olduğunu açıkladı. Dernek, artan virüs çeşitliliği ve komşu ülkelerdeki kontrol eksiklikleri sebebiyle Türkiye’nin sürekli yüksek risk altında olduğuna dikkat çekti. Önleyici ve risk temelli bir modele geçilmesi gerektiği vurgulandı. The Turkish Dairy, Meat and Breeding Cattle Breeders’ Association (TÜSEDAD) announced in two separate re- ports that Turkey’s current measures against foot-and- mouth disease are inadequate. The association em- phasized that the country remains under constant high risk due to the growing diversity of the virus and lack of control in neighboring countries. It stressed the need to adopt a preventive and risk-based model. Turkey faces persistent foot-and- mouth disease risk, reports caution TÜSEDAD: Şapla mücadele yetersiz, yüksek riskten kurtulmak mümkün Turkey is continuously at high risk of foot-and-mouth disease because of its geographical location and insuffi- cient control measures in neighboring countries. With the entry of SAT-2 serotype in 2023 and SAT-1 in 2025, virus diversity increased, showing that routine vaccination and biosecurity measures alone are not enough. In its reports titled “Endless Epidemic: Foot- and-Mouth” and “Producer Guide on Foot-and-Mouth Disease,” TÜSEDAD focused not only on the biological di- mension of the disease but also on its economic and social impacts and risks. Türkiye, coğrafi konumu ve komşu ülkelerdeki yetersiz kont- rol önlemleri nedeniyle şap hastalığı açısından sürekli yüksek risk altında. 2023›te SAT-2, 2025›te ise SAT-1 serotiplerinin ülkeye girişiyle virüs çeşitliliği arttı, bu da rutin aşıla- ma ve biyogüvenlik önlemlerinin tek başına ye- terli olmadığını gösterdi. TÜSEDAD, «Bitme- yen Salgın: Şap» ve «Şap Hastalığı Üretici Bilgi Notu» başlıklı raporlarında, hastalığın yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal açıdan da sebep ol- duğu kayıp ve risklere odaklandı. Şap hastalığı, doğrudan süt verimin- de % 80›e varan kayıplara, canlı ağırlık- FEED PLANET • SEPTEMBER - EYLÜL 2025 33 NEWS HABER The disease can directly cause up to 80% losses in milk yield, 25% decline in live weight, and calf deaths. Indirect effects are even more destructive. Quarantine, compulsory slaughter, and productivity losses result in a 7–12% drop in farmers’ income. Calculations show that in a farm with a capacity of 100 dairy cows, losses can reach up to USD 49,800. Increased animal movements during periods such as Eid al-Adha, uncontrolled transport, and biosecurity gaps play a key role in the persistence of the epidemic. MOVING FROM REACTION TO PREVENTION TÜSEDAD’s Scientific Advisory Board underlined the ne- cessity of shifting from the classical ‘reactive‘approach to a ‘preventive‘and risk-based model to control the disease. Key recommendations in the report include coordinated vaccination campaigns with neighboring countries, digital monitoring systems such as chip-based animal identificati- on and mobile case reporting, ensuring vaccine-virus com- patibility with regular tests, antigen stocks and emergency vaccination plans against potential new viruses like SAT-3. It also suggests establishing mandatory disinfection stati- ons for animal transport vehicles and implementing eco- nomic rehabilitation packages, including feed, veterinary services, and financial support after outbreaks. The reports concluded that “if cross-border coordination, serotype-compatible vaccination strategies, digital monito- ring systems, and farmer incentives are implemented together, it is pos- sible to lift Turkey out of its ‘high-risk country’ status.” TÜSEDAD manage- ment also announced that a webinar will be held on August 21 to inform producers about the issue. Şemsi Bayraktar, President of the Union of Turkish Ag- ricultural Chambers (TZOB), stated last month that the foot-and-mouth virus observed in the field was more lethal compared to previous years and warned that the situation should not be underestimated. ta %25 düşüşe ve buzağı ölümlerine yol açabiliyor. Dolaylı etkiler ise daha yıkıcı. Karantina, zorunlu kesimler ve verim kayıpları, üreticinin gelirinde % 7-12 oranında azalmaya yol açıyor. Yapılan hesaplamalara göre, 100 sağmal kapasiteli bir işletmede kayıp 49.800 dolara kadar çıkabiliyor. Özellik- le Kurban Bayramı gibi dönemlerde artan hayvan hareket- leri, kontrolsüz nakiller ve biyogüvenlik eksiklikleri salgının devamlılığında önemli rol oynuyor. REAKTİF DEĞİL ÖNLEYİCİ MÜCADELE TÜSEDAD’ın Bilim Danışma Kurulu, hastalığın kontrolü için klasik «reaktif» yaklaşımdan «önleyici» ve risk temelli bir modele geçilmesi gerektiğini belir- tiyor. Raporda öne çıkan öneriler arasında; komşu ülkelerle koordineli aşılama kampanyaları, çipli hayvan kimliklendir- me ve mobil vaka bildirimi gibi dijital takip sistemleri, aşı-vi- rüs uyumunu düzenli testlerle sağlama, SAT-3 gibi muhtemel yeni virüslere karşı antijen stoku ve acil aşılama planları yer alıyor. Ayrıca, hayvan nakil araçları için zorunlu dezenfeksi- yon istasyonları kurulması ve salgın sonrası yem, veteriner hizmeti ve finansman desteği gibi ekonomik rehabilitasyon paketlerinin uygulanması da öneriler arasında. Raporların ortak sonucunda, «Sınır aşan koordinasyon, serotip uyumlu aşı stratejileri, dijital izleme sistemleri ve üreticiye yönelik teşvikler bir arada uygulanırsa, Türkiye’nin ‹yüksek riskli ülke› konumundan çıkması mümkün» tespiti dikkat çekiyor. TÜSEDAD yönetimi, konuyla ilgili üreticileri bilgilendirmek amacıyla 21 Ağustos tarihinde bir webinar düzenleyeceğini de duyurdu. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, geçen ay yaptığı açıklamada, bu yıl sahada göz- lemlenen şap virüsü geçmiş yıllara kıyasla daha ölümcül seyrettiğini söylemiş ve durumun hafife alınmaması gerek- tiğini ifade etmişti. Source / Kaynak: TÜSEDAD Source / Kaynak: TÜSEDAD Foot-and-mouth disease entry route into Turkey Şap hastalığın ülkemize giriş rotası NEWS HABER