Feed Planet 78 - September 2025

FEED PLANET • SEPTEMBER - EYLÜL 2025 56 FEED PLANET • SEPTEMBER - EYLÜL 2025 57 and long-term adaptation needs and the creation and execution of strategies and programs to address these needs. However, it is noteworthy that the primary focus, so far, often remains on agriculture and urban protection under climate change scenarios. There are various mea- sures to tackle climate change adaptation in aquaculture, emphasizing the need to bolster capacity in specific are- as. To establish a climate-resilient aquaculture sector, sta- keholders must have fair access to essential resources such as funding, technology, and space; retain the ability to adjust their farming and marketing strategies; demons- trate strong collective action capabilities; and commit to ongoing learning to effectively identify and respond to the changing impacts of climate change . A Guidance and a framework are therefore, necessary for countries and relevant stakeholders, including farmers, processors, markets, R&D institutions, and local communi- ties, to identify and select adaptation options. The Aqua- has indicated that small-scale farmers are likely to be more vulnerable to climate change risks due to higher production costs in farm management and insufficient support systems for recovery, unlike their large-scale counterparts. Conse- quently, climate change is often perceived as an involun- tary risk that heightens socio-economic vulnerability and exacerbates stress, particularly concerning food supply and demand and the livelihoods of farmers. In the past days, Soto and Garcia Sampaio (6) publis- hed a FAO book titled “the Aquaculture Adaptation Fra- mework for Climate Change (Aqua-Adapt),” which serves as a crucial resource for countries and stakeholders to develop and implement strategies to enhance aquacul- ture resilience to climate change. They clearly noted that many nations have formulated their National Aquaculture Plans (NAPs), which facilitate the identification of medium- strateji ve programların oluşturulup uygulanmasına imkân veren Ulusal Su Ürünleri Planlarını (NAPs) hazırladığını açıkça vurgula- maktadır. Ancak burada dikkat çekici olan nokta, şu ana kadarki benzer yaklaşımlar iklim değişikliği senaryolarında odak nokta- sının çoğunlukla tarım ve kentsel koruma üzerinde kalmıştır. Su ürünleri yetiştiriciliğinde iklim değişikliğine uyum sağlamak için çeşitli önlemler bulunmaktadır ve bunlar özellikle belirli alan- larda kapasitenin güçlendirilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır. İklime dirençli bir su ürünleri yetiştiriciliği sektörü tesis etmek için paydaşların finansman, teknoloji ve alan gibi temel kaynak- lara adil erişimden yararlanabilmeleri; yetiştiricilik ve pazarlama stratejilerini uyarlama becerisine sahip olmaları; güçlü kolektif eylem yetenekleri sergilemeleri ve iklim değişikliğinin değişen etkilerini etkin şekilde belirleyip bunlara karşılık verebilmek için sürekli öğrenmeye bağlı kalması gerekmektedir. Bu sebeple, ülkelerin; çiftçiler, işleyiciler, pazarlar, Ar-Ge kurumları ve yerel topluluklar dahil ilgili paydaşların uyum se- çeneklerini belirleyip seçebilmesi için bir rehber ve taslağa küçük üreticilerin iklim değişikliği risklerine karşı daha savun- masız olabileceğini ortaya koymuştur. Bunun başlıca sebebi, çiftlik yönetiminde yüksek üretim maliyetleri ve büyük ölçekli işletmelerin aksine toparlanma için yeterli destek sistemlerine sahip olmamalarıdır. Sonuç olarak, iklim değişikliği çoğunlukla istem dışı bir risk olarak görülmekte, sosyoekonomik kırılgan- lığı artırmakta ve özellikle gıda arz-talep dengesi ile çiftçilerin geçim kaynakları açısından stresi derinleştirmektedir. Geçtiğimizi günlerde Soto ve Garcia Sampaio (6), “The Aqu- aculture Adaptation Framework for Climate Change (Aqua- Adapt)” başlıklı bir FAO kitabı yayımladı. Bu kaynak, ülkelerin ve sektör paydaşlarının su ürünleri yetiştiriciliğinin iklim değişikliği- ne karşı direncini artırmaya yönelik stratejiler geliştirmeleri ve uygulamaları için çok önemli bir rehber niteliği taşımaktadır. (6) Yazarlar, birçok ülkenin Orta ve Uzun Vadeli Uyum ihtiyaçlarının belirlenmesini kolaylaştıran ve bu ihtiyaçları karşılamaya yönelik COVER STORY • KAPAK DOSYASI COVER STORY • KAPAK DOSYASI Sea level (  ) Inundation, flood and storm damage, Salt water intrusion, wetland loss Deniz seviyesi (  ) Su baskını, sel ve fırtına hasarı, Tuzlu girişi, sulak alan kaybı Changes in spawning pattern High temperature lead to changes in spawning pattern Yumurtlama düzeninde değişim Yüksek sıcaklık yumurtlama düzende değişikliklere yol açar Changes in rainfall pattern Increasing flooding and periods of low or no rainfall (Drought) Yağış düzenindeki değişiklikler Artan su baskınları, düşük yağışlı veya hiç yağışsız dönemler (kuraklık) Harmful algal bloom Potentially toxic and could be responsible for causing stress Zararlı alg patlaması Potansiyel olarak toksiktir ve strese neden olur CO2 concentration(  ) Increased CO2 fertilization, ocean acidification, effects coral reefs CO2 konsantrasyonu(  ) CO2 gübresi, okyanusların asidifikasyonu, mercan resiflerinin Sea surface temperature (  ) Increased stratification, heat waves and mortality Deniz yüzeyi sıcaklığı (  ) Artan tabakalaşma, sıcak hava dalgaları ve ölüm oranlarında artış Figure 1. Major climate change impact on aquaculture and coastal ecosystem (Adapted from 5) Şekil 1. Su ürünleri yetiştiriciliği ve kıyı ekosistemi üzerindeki başlıca iklim değişikliği etkileri (Yadav ve diğ., (5)’ten uyarlanmıştır) Increased temperature - mortality due to biotic stress Sıcaklık artışı - biyotik stresten dolayı ölümler Increased temperature - evaporation losses Sıcaklık artışı - buharlaşma kayıpları Increased temperature - plankton/jellyfish blooms Sıcaklık artışı -plakton/denizanası patlaması Increased temperature - higher presence of harmful pathogens Sıcaklık artışı - zararlı patojenlerin yüksek varlığı Increased temperature - higher presence of harmful predators Sıcaklık artışı - daha fazla yırtıcı hayvan varlığı Extreme weather infrastructure losses, level rise and/or escapes Aşırı hava koşulları, altyapı kayıpları, seviye yükselmesi ve / veya kaçışlar Extreme weather - coastal erosion Aşırı hava koşulları - kıyı erezyonu Extreme weather - flooding Aşırı hava koşulları - su baskını Risks Riskler Marine Enviroment Denizel Çevre Off-shore Açık deniz Coastal Kıyı şeridi Lagoons& wetland Lagünler&Sulan alanlar Rivers Nehirler Pond Havuzlar Land-based Enviroment Karasal Çevre Table 1. Overview of climate risks on EU aquaculture, by production environment. Tablo 1. AB su ürünleri yetiştiriciliği üzerinde üretim ortamına göre iklim risklerine genel bakış Note: Risk is assessed based on 4 score points, where 0= not applicable (black dot), 1= moderate (grey dot), 2= major (Pink dot) and 3= severe (red dot). The climate change drivers are adapted from the CLIMEFISH project 2 . Not: Risk, 4 puanlık bir ölçeğe göre değerlendirilmiştir. Buna göre 0 = uygulanamaz (siyah nokta), 1 = orta dereceli (gri nokta), 2 = büyük (pembe nokta) ve 3 = şiddetli (kırmızı nokta). İklim değişikliği faktörleri CLIMEFISH projesinden uyarlanmıştır. 2 1. https://aquaculture.ec.europa.eu/key-documents/climate-change-adaptation 2. https://climefish.eu/about-us/ Major Climate change impacts in aquaculture Su ürünleri yetiştiriciliğinde iklim değişikliğinin önemli etkileri